Bài 6 Ngôi nhà chung của buôn làng trang 137 SGK Tiếng Việt 5 Chân trời sáng tạo tập 1

Nội dung chính bài Ngôi nhà chung:

Văn bản đề cập đến nhà rông, ý nghĩa của nhà rông và sự khác nhau về lối tạo dáng, trang trí nhà văn của mỗi dân tộc ở  Tây Nguyên.

* Khởi động

Trả lời câu hỏi Khởi động trang 137 SGK Tiếng Việt 5 Chân trời sáng tạo:

Nói với bạn điều em biết về những ngôi nhà ở Tây Nguyên.

Lời giải: 

Nhà rông là nơi thờ cúng chung, hội họp chung, tiếp khách chung, vui chơi chung của tất cả dân làng. Kiến trúc bên trong nhà rông khá đặc biệt: nhà trống rỗng, chẳng vướng víu một cây cột nào, có nhiều bếp lửa luôn đượm khói, có nơi dành để chiêng trống, nông cụ,... Đêm đêm, bên bếp lửa bập bùng, các cụ già kể lại cho con cháu nghe biết bao kỉ niệm vui buồn ngôi nhà rông đã từng chứng kiến. Vì vậy, nhà rông đối với tuổi thơ trẻ Tây Nguyên thân thương như cái tổ chim êm ấm.

* Khám phá và luyện tập

Đọc

Ngôi nhà chung của buôn làng

Đồng bào Tây Nguyên thường có ngôi nhà chung, gọi là "nhà rông" hoặc “nhà gươl”, uy nghi toạ lạc ở trung tâm buôn làng.

Nhà rông được xây dựng bằng trí tuệ, tâm sức và đôi tay tài hoa của cả cộng đồng. Đây là không gian sinh hoạt chung, nơi tổ chức lễ hội, tiếp đón khách quý,... Đây cũng là nơi lưu giữ báu vật, của cải chung của buôn làng, như cồng, chiêng, ché,...

Mỗi buôn làng có lối tạo dáng, trang trí hoa văn riêng cho ngôi nhà chung của mình. Mái nhà rông của người Gia-rai như một lưỡi rìu khổng lồ hướng lên trời xanh. Nhà rông của người Ba-na cao lớn, sừng sững với nóc nhà được trang trí bằng dải hoạ tiết chính là hình cây rau dớn. Nóc nhà gươl của người Cơ-tu tạc hình hai con gà trống đang vươn cổ gáy, hoặc hình hai con trâu đực nằm nối đuôi nhau. Trên đầu cầu thang, người Gié-Triêng chạm hình núm chiêng, hình mũi thuyền; người Gia-rai tạc hình quả bầu đựng nước,...

Cuộc sống có nhiều đổi thay, nhưng nhà rông, nhà gươl vẫn là nơi nuôi dưỡng, neo đậu tình cảm quê nhà, nơi gắn kết cộng đồng, nơi quyện hoà cùng thiên nhiên của bà con các dân tộc Tây Nguyên.

Xuân Tường tổng hợp

- Gia-rai, Ba-na, Cơ-tu, Gié-Triêng: tên một số dân tộc thiểu số ở nước ta.

- Rau dồn: một loại cây thuộc họ dương xi, rễ và thân ngắn.

Câu 1 (trang 138 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Hai đoạn đầu giới thiệu những gì về nhà rông của đồng bào Tây Nguyên?

Phương pháp:

Em đọc kĩ hai đoạn đầu của bài đọc để tìm câu trả lời.

Lời giải: 

Hai đoạn đầu giới thiệu tên gọi, ý nghĩa về nhà rông của đồng bào Tây Nguyên.

Câu 2 (trang 138 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Tìm những hình ảnh miêu tả nhà rông của các dân tộc Tây Nguyên.

- Gia-rai

- Ba-na

- Cơ-tu

- Gié-Triêng

Lời giải: 

- Gia-rai: Mái nhà rông của người Gia-rai như một lưỡi rìu khổng lồ hướng lên trời xanh. Trên đầu cầu thang, người Gia-rai tạc hình quả bầu đựng nước,...

- Ba-na: Nhà rông của người Ba-na cao lớn, sừng sững với nóc nhà được trang trí bằng dải hoạ tiết chính là hình cây rau dớn.

- Cơ-tu: Nóc nhà gươl của người Cơ-tu tạc hình hai con gà trống đang vươn cổ gáy, hoặc hình hai con trâu đực nằm nối đuôi nhau.

- Gié-Triêng: Trên đầu cầu thang, người Gié-Triêng chạm hình núm chiêng, hình mũi thuyền. 

Câu 3 (trang 138 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đoạn cuối của bài đọc nói lên điều gì?

Phương pháp: 

Em đọc kĩ đoạn cuối của bài đọc, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải: 

Đoạn cuối của bài đọc nói lên ý nghĩa vĩnh cửu của nhà rông.

Câu 4 (trang 138 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Tóm tắt nội dung của mỗi đoạn văn bằng một câu.

Lời giải: 

Đồng bào Tây Nguyên thường có ngôi nhà chung, gọi là "nhà rông" hoặc “nhà gươl”. Nhà rông là không gian sinh hoạt chung, nơi tổ chức lễ hội, tiếp đón khách quý, lưu giữ báu vật, của cải chung của buôn làng... Mỗi buôn làng có lối tạo dáng, trang trí hoa văn riêng cho ngôi nhà chung của mình. Cuộc sống có nhiều đổi thay, nhưng nhà rông, nhà gươl vẫn là nơi nuôi dưỡng, neo đậu tình cảm quê nhà, nơi gắn kết cộng đồng, nơi quyện hoà cùng thiên nhiên của bà con các dân tộc Tây Nguyên. 

Sachbaitap.com