Soạn bài Ánh trăng - Văn 9 tập 1 ngắn gọn

Bố cục:

   - Phần 1 (hai khổ đầu) : Vầng trăng quá khứ gắn bó tuổi thơ.

   - Phần 2 (hai khổ tiếp) : Vầng trăng hiện tại và con người bội bạc.

   - Phần 3 (hai khổ cuối) : Cảm xúc và suy ngẫm của tác giả trước vầng trăng.

Nội dung chính: 

Bài thơ là sự nhắc nhở về những năm tháng gian lao đã qua của cuộc đời người lính gắn bó với thiên nhiên, đất nước rất bình dị, hiền hậu. Qua đó nhắc nhở người đọc phải có một thái độ sống “ Uống nước nhớ nguồn”, thủy chung ân tình với quá khứ, nhớ quên là lẽ thường tình, quan trọng là biết thức tỉnh lương.

Câu 1 trang 157 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Em có nhận xét gì về bố cục của bài thơ? Ánh trăng có sự kết hợp giữa tự sự với trữ tình. Trong dòng diễn biến của thời gian, sự việc, đâu là bước ngoặt để tác giả tự do bộc lộ cảm xúc, thể hiện chủ đề của tác phẩm?

Trả lời: 

   - Nhận xét : Bố cục bài thơ theo trình tự từ quá khứ đến hiện tại.

   - Bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc : Coi vầng trăng như người dưng, thì bỗng mất điện, gặp lại vầng trăng. Trăng vẫn tròn, lặng im soi sáng, không kể gì đến sự vô tình của người đã coi mình là người dưng. Con người bỗng thức tỉnh.

Câu 2 trang 157 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

 Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng ý nghĩa. Hãy phân tích điều ấy. Khổ thơ nào trong bài thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu tư tưởng mang tính triết lí của tác phẩm?

Trả lời: 

- Hình ảnh vầng trăng trong bài thơ mang nhiều tầng lớp ý nghĩa:

+ Vầng trăng của thiên nhiên.

+ Biểu tượng cho quá khứ đẹp đẽ.

+ Trăng là biểu tượng cho tình nghĩa, cho tình cảm gắn bó.

- Khổ thơ cuối thể hiện tập trung nhất ý nghĩa biểu tượng của hình ảnh vầng trăng, chiều sâu tư tưởng của tác phẩm. Con người có thể vô tình, có thể lãng quên nhưng vầng trăng nghĩa tình, quá khứ thì luôn tròn đầy, nguyên vẹn và bất diệt. Ánh trăng như muốn nhắc nhở con người về quá khứ thiêng liêng, về sự bội bạc.

Câu 3 trang 157 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Nhận xét về kết cấu và giọng điệu của bài thơ. Những yếu tố ấy có tác dụng gì đối với việc thể hiện chủ đề và tạo nên sức truyền cảm của tác phẩm?

Trả lời: 

* Kết cấu:

- Hai khổ thơ đầu: hình ảnh vầng trăng trong quá khứ.

-> Những ngày tháng ấy khắc ghi trong lòng mối tình với vầng trăng tình nghĩa, vầng trăng tri kỷ.

- Khổ thơ thứ ba: vầng trăng hiện tại -> đã trở thành người dưng.

- Khổ thơ thứ tư: sự việc bất thường  (mất điện, tối om, bật tung cửa bỗng thấy vầng trăng -> tạo bước ngoặt để tác giả bộc lộ cảm xúc.

- Hai khổ thơ sau: suy ngẫm của tác giả như một sự hối hận, tự vấn.

* Giọng điệu:

- Giọng điệu tâm tình, nhịp thơ khi tuôn chảy tự nhiên, nhịp nhàng theo nhịp kể, khi ngân nga, khi trầm lắng suy tư.

=> Tất cả những điều đó góp phần quan trọng trong việc bộc lộ những cảm xúc sâu xa của một người lính khi nghĩ về chiến tranh, về quá khứ.

Câu 4 trang 157 - Văn 9 Tập 1

Câu hỏi:

Xác định thời điểm ra đời của bài thơ Ánh trăng, liên hệ với cuộc đời Nguyễn Duy để phát biểu chủ đề bài thơ. Theo cảm nhận của em, chủ đề ấy có liên quan gì đến đạo lí, lẽ sống của dân tộc Việt Nam ta? 

Trả lời: 

- Bài thơ được viết năm 1978, sau hòa bình ba năm.

- Chủ đề: bài thơ không chỉ là chuyện của riêng nhà thơ mà có ý nghĩa đối với cả một thế hệ bởi vì nó đặt ra vấn đề về thái độ với quá khứ, với người đã khuất, với cả chính mình.

- Chủ đề liên quan đến đạo lí "Uống nước nhớ nguồn" thủy chung tình nghĩa của dân tộc Việt Nam.

Luyện Tập:

Trả lời câu hỏi (trang 157 SGK Ngữ văn 9, tập 1)

Tưởng tượng mình là nhân vật trữ tình trong Ánh trăng, em hãy diễn tả dòng cảm nghĩ trong bài thơ thành một bài tâm sự ngắn. 

Trả lời: 

Với tôi trăng như người bạn tri kỉ cùng tôi đi qua những năm tháng cuả tuổi thơ. Ngày ấy, tôi và trăng rất gần gũi, hồn nhiên, vô tư với nhau. Khi lớn lên, tôi tham gia chiến tranh, trăng cũng theo tôi vào ở rừng. Trong những ngày tháng gian lao ấy, trăng đã trở thành người bạn đồng hành cùng tôi qua những thăng trầm cuộc đời. Rồi hòa bình lập lại, tôi trở về thành phố với cuộc sống hiện đại, tiên nghi. Đắm chìm trong cuộc sống ấy, tôi vô tình đã lãng quên vầng trăng và quên đi cả lời hứa năm xưa của mình. Tôi đã quay lưng lại với vầng trăng, quay lưng lại với quá khứ, với thiên nhiên và chính mình. Trong một lần mất điện, tôi đã gặp lại vầng trăng. Trăng vẫn thế, vẫn tròn đầy, thủy chung và không trách cứ tôi nhưng tôi thấy thật ăn năn và hối hận vì sự vô tâm, bạc bẽo của mình.

Sachbaitap.com