Soạn bài Kiêu binh nổi loạn – Văn 10 Cánh Diều

- Lời nói: “Ngày mai có biến, tôi sẽ chết. Nhưng tôi chết cũng phải có dăm ba mạng đi theo” => Dự đoán được điều không lành sắp xảy ra

- Thái độ: không chút sợ hãi, nao núng, “nói toạc ra ở trong triều”

- Hành động: Đưa ra một tờ khải nói là Huy Bá tố cáo Quận Viêm đang âm mưu làm phản và xin các quan hãy tra xét trừng trị.

Câu 6. Khí thế của kiêu binh được miêu tả như thế nào?

Phương pháp: 

Đọc kĩ đoạn văn miêu tả khí thế của kiêu binh.

Lời giải: 

Quân binh nghe thấy tiếng trống tức thì người nào cũng nhảy nhót, hăng hái, cầm binh khí xô lấn nhau vào trong phủ.

=> Khí thế hào hùng, mạnh mẽ

Câu 7. Chú ý hành động và thái độ của Quận Châu trước đám kiêu binh.

Phương pháp: 

Đọc kĩ đoạn văn miêu tả hành động và thái độ của Quận Châu trước đám kiêu binh.

Lời giải: 

- Hành động: mở cửa

- Thái độ: hèn nhát, run sợ

Câu 8. Tình thế bất lực, thảm hại và bi đát của Quận Huy được miêu tả qua những chi tiết nào?

Phương pháp: 

Chú ý đoạn văn miêu tả sự thất bại của Quận Huy.

- Đọc kĩ tác phẩm

- Chú ý đến nhân vật, sự kiện và tình huống để phân tích tìm ra mâu thuẫn.

Lời giải: 

- Kiêu binh bàn kế hoạch nổi loạn, cùng đề xuất kế sách của Bằng Vũ.

- Quận Huy đứng ra đỡ lời cho Bằng Vũ để không bị giết trước mặt các quan.

- Kiêu binh đến nhà Quận Huy nổi loạn và giết Quận Huy.

- Kiêu binh lập thế tử Tông lên ngôi làm chúa.

- Kiêu binh giết sạch những người liên quan đến bè đàng của Thị Huệ và Quận Huy.

Mâu thuẫn ở đây là việc chúa bỏ con cả, lập con út lên làm vua khiến thiên hạ đều căm ghét, nhất là quân lính lại càng thêm bất bình

Câu 2. Những chi tiết miêu tả hành động của đám khiêu binh. Em có nhận xét gì về những hành động ấy?

Phương pháp: 

- Đọc văn bản

- Tìm những chi tiết miêu tả hành động của kiêu binh

- Rút ra nhận xét của bản thân một cách khách quan.

Lời giải: 

- Kiêu binh tiến đến nhà Quận Huy: “Quân lính nghe thấy tiếng trống tức thi người nào cũng thấy nhảy nhót hăng hái, cùng cầm binh khí xô lấn nhau mà vào trong phủ; Họ cứ đứng hò reo, quát tháo long trời lở đất”.

- Kiêu binh xông vào nhà và giết Quận Huy: “Quân lính thừa dịp dùng luôn câu liêm lôi viên quan tượng xuống đất mà chém; Quân lính xúm đến vây kín dưới chân voi; Quân lính hăng máu kéo đến càng đông; Họ bèn dùng câu liêm móc cổ Quận Huy kéo xuống, rồi đánh đấm túi bụi, giết chết ngay tại chỗ”.

- Kiêu binh giết được Quận Huy và ăn mừng: “Quân lính vui mừng reo hò như sấm; Họ kiệu thế tử lên vai, rồi đứng xúm xung quanh, gào lên vui sướng; họ phải dùng tạm chiếc mâm vẫn bày cỗ lộc làm ghế, đặt tư thế ngồi lên, rồi tám người kề vai vào khiêng...mỗi lần thế tử được nhô lên cao, quân lính lãi vô tay reo hò vang lên một chặp.

Khi đám kiêu binh giết những người liên quan đến Quận Huy: họ lại kéo đến quỳ ở trước mặt chúa xin phá tất cả dinh cơ của Quận Huy; họ làm náo động cả kinh thành”.

=> Những hành động ấy cho thấy kiêu binh rất quyết tâm lật đổ bè phái Quận Huy, thế và lực đều rất mạnh, lực lượng đông đảo có thể chiến thắng mọi kẻ thù.

Câu 3. Những chi tiết, hình ảnh nào cho thấy sự bất lực và thất bại của phe cánh Quận Huy?

Phương pháp: 

- Đọc và tìm hiểu kĩ tác phẩm

- Tìm ra chi tiết bằng cách phân tính bối cảnh, tình huống và diễn biến.

Lời giải: 

- Quận Huy giương cung định bắn, chẳng may cung bị đứt dây, vớ lấy súng để nạp đạn nhưng mồi lửa tịt không cháy

- Quân lính thừa dịp dùng luôn câu liêm lôi viên quản tượng xuống đất mà chém, voi bước lùi trở lại

- Voi đứng yên một chỗ không thể nhúc nhích

- Họ dùng câu lương móc cổ Quận Huy kéo xuống rồi đánh đấm túi bụi, giết chết ngay tại chỗ

Câu 4. Cảnh Trịnh Tông lên ngôi có gì đặc biệt? Nhận xét về nghệ thuật miêu tả của tác giả.

Phương pháp: 

- Đọc kĩ tác phẩm

- Chú ý đến chi tiết về hoàn cảnh, sự kiên và diễn biến khi Trịnh Tông lên ngôi vua.

- So sánh khách quan để nhận ra điểm đặc biệt.

Lời giải: 

- Cảnh Trịnh Tông lên ngôi chúa:

+ Họ dùng tạm chiếc mam vẫn bày cỗ lộc làm ghế, đặt thế tử ngồi lên. Chốc chốc họ lại nâng bổng chiếc mâm lên đầu mà đội, đầu mỏi lại hạ xuống vai rồi vai vai mỏi lại nâng lên đầu, cứ lên lên xuống xuống

+ Quân lính đặt chiếc sập ngụ ở ngoài phủ đường, các quan đều dìu thế tử lên ngôi chúa. Cuộc mừng lễ xong rồi, các quan mới đem đạo sắc của nhà vua và tờ chi của thánh mẫu dụ ba quân về việc phò lập chú, tới dán ở cửa các. Những tờ ấy đều là tạm thời thảo ra, nhưng được gọi là mệnh lệnh định sẵn.

- Nghệ thuật miêu tả: cách miêu tả sinh động, chân thực cùng hình ảnh so sánh cụ thể, sống động giúp ta thấy được vị chúa mới lên ngôi là bù nhìn, ngôi vị là do đám kiêu binh nổi loạn tạo ra, đến những giấy tờ không có giá trị nhưng cũng được coi là mệnh lệnh định sẵn.

Câu 5. Hãy dẫn ra một số bình luận, đánh giá của người kể chuyện đối với các sự kiện và nhân vật lịch sử trong văn bản. Theo em, quan điểm và thái độ của người kể chuyện có khách quan và đáng tin cậy không? Vì sao?

Phương pháp: 

- Đọc và tìm hiểu kĩ các tác phẩm

- Chú ý đến cách diễn đạt, thái độ của người kể chuyện

- Đánh giá khách quan

Lời giải: 

- Một số bình luận, đánh giá của người kể chuyện:

+ Mọi người đều reo mừng hưởng ứng và cùng nhìn về phía kẻ mới nói, thì ra đó là viên biện lại của đội Tiệp bảo tên là Bằng Vũ

+ Cứ thế lên lên xuống xuống y như người ta giỡn quả cầu hoặc rước pho tượng Phật

+ Những kẻ buôn bán ở các phố phường, chợ búa đều tranh nhau kéo đến xem mặt chúa, sân phủ đông như họp chợ.

+ Lại nói, bọn quân lính tuy đã giết chết anh em Quận Huy nhưng cơn giận vẫn chưa hả

....

- Quan điểm và thái độ của người kể là khách quan và đáng tin cậy. Vì nhóm tác giả là những người kể sử, viết sử, tôn trọng sự thật khách quan, là người quan sát toàn năng, biết hết tất cả mọi việc, biết rõ suy nghĩ và hành động của các nhân vật.

Câu 6. Người xưa từng nói về năm nguy cơ làm mất nước: “Một, trẻ không kính già; hai, trò không trọng thầy; ba, binh kiêu tướng thoái; bốn, tham nhũng tràn lan; năm, sĩ phu ngoảnh mặt.” (Lê Quý Đôn). Sau khi đọc đoạn trích Kiêu binh nổi loạn em suy nghĩ gì về ý kiến này?

Phương pháp: 

- Đọc và tìn hiểu kĩ tác phẩm

- Liên hệ với các tài liệu liên quan đến yêu cầu đề bài.

Lời giải: 

Sau khi đọc “Kiêu binh nổi loạn”, ta thấy ý kiến của Lê Quý Đôn quả thật vô cùng đúng đắn, sâu sắc. Triều chính tham nhũng, vì tư lợi riêng mà bất chấp thủ đoạn, nội chiến xảy ra khiến người gánh chịu cực khổ nhất là nhân dân vô tội. Quận Huy dù biết trước kết cục nhưng lại thờ ơ, không phòng bị, tự kiêu và gánh chịu hậu quả. Dù Trịnh Tông được tôn xưng lên làm vua nhưng đó chỉ là một chức danh bù nhìn, ngai vàng lại là cái mâm trên vai đám lính tráng. Một xã hội binh kiêu tướng thoái, tham nhũng tràn lan, sĩ phi ngoảnh mặt đã khiến cho đất nước ngày một đi xuống, triều đại sụp đổ.

Sachbaitap.com