Soạn bài Luật thơ trang SBT Ngữ Văn 12 tập 1

1. Nhận xét về số tiếng, nhịp, vần và thanh trong khổ thơ đề từ của bài thơ Nay đã phù sa của Chế Lan Viên:

Xưa phù du mà nay đã phù sa

Xưa bay đi mà nay không trôi mất

Cho đến được lúa vàng đất mật

Phải trên lòng bao trận gió mưa qua.

Trả lời:

Khổ thơ có bốn câu, không giống thể thất ngôn tứ tuyệt vì câu 3 có 7 tiếng, các câu khác có tới 8 tiếng.

- Về vần : có hai vần bao nhau : câu 1 và câu 4 hiệp vần - vần cách (vần a), câu 2 và câu 3 hiệp vần - vần liền (vần ât).

- Về nhịp : mỗi câu ngắt nhịp 3/5 (câu 8 tiếng) hoặc 3/4 (câu 7 tiếng).

- Về thanh : câu 1 và câu 4 giống nhau về thanh ở các tiếng 2, 4, 6 (B - B - T), câu 2 và câu 3 đối nhau ở các tiếng 2,4, 6 (B - B - B / T - T - T). 

2. Hãy so sánh số câu, số tiếng, hiệp vần và hài thanh của khổ thơ trên vói bài thơ thất ngôn tứ tuyệt sau của Hồ Chí Minh :

                    Mộ

Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,

Cô vân mạn mạn độ thiên không;

Son thôn thiếu nữ ma bao túc,

Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.

Dịch thơ :

                Chiều tối

Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,

Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;

Cô em xóm núi xay ngô tối,

Xay hết, lò than đã rực hồng.

                                                              (Nam Trân dịch)

Trả lời:

3. Ngắt nhịp cho những câu thơ và phân biệt vần chân, vần lưng trong đoạn thơ sau :

Mẹ ta không có yếm đào

nón mê thay nón quai thao đội đầu

rối ren tay bí tay bầu

váy nhuộm bùn áo nhuộm nâu bốn mùa

Cái cò… sung chát đào chua...

câu ca mẹ hát gió đưa về trời

ta đi trọn kiếp con người

cũng không đi hết mấy lời mẹ ru

(Nguyễn Duy, Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa)

Trả lời:

4. Hãy nhận xét về khổ thơ, số tiếng, vần và nhịp trong đoạn thơ sau :

Mấy hôm trước còn hoa

Mới thơm đây ngào ngạt,

Thoáng như một nghi ngờ

Trái đã liền có thật.

Ôi ! Từ không đến có

Xảy ra như thế nào ?

Nay má hây hây gió

Trên lá xanh rào rào.

(Xuân Diệu, Quả sấu non trên cao)

Trả lời:

Trên đường ta đi đánh giặc

Ta về Nam hay ta lên Bắc,

Ở đâu

Cũng gặp

Những ngọn đèn dầu

Chong mắt

Đêm thâu

Những ngọn đèn không bao giờ nhắm mắt

Như những tâm hồn không bao giờ tắt,

Như miền Nam

Hai mươi năm

Như cả nước

Với miền Nam

Đêm nào cũng thức.

(Chính Hữu, Ngọn đèn đứng gác)

Trả lời:

6. Bài thơ Miếng trầu sau đây có phải là bài thơ “bốn câu ba vần” không ?

Quả cau nho nhỏ miếng trầu hôi

Này của Xuân Hương mới quệt rồi

Có phải duyên nhau thì thắm lại

Đừng xanh như lá bạc như vôi.

(ThơHồ Xuân Hương, NXB Văn học, 2012, tr.15)

Trả lời:

- Cả bài chỉ có 4 câu (thất ngôn tứ tuyệt).

- Có ba tiếng hiệp vần ở các câu 1,2,4 (hôi, rồi, vôi).

Sachbaitap.com