Soạn bài Thực thi công lý Văn 12 Cánh Diều tập 1

I. Chuẩn bị:

Câu hỏi 1: (trang 57 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Đọc trước đoạn trích Thực thi công lí; tìm hiểu thông tin về tác giả Uy-li-am Sếch-xpia và vở hài kịch Người lái buôn thành Vơ-ni-dơ.

Lời giải:

*Tác giả:

a. Tiểu sử, cuộc đời:

+ Tên khai sinh: William Shakespeare

+ Năm sinh: 1564 - 1616

+ Là nhà văn vĩ đại nhất của Anh và nhà viết kịch đi trước thời đại 

+ Ông được vinh danh là nhà thơ tiêu biểu của nước Anh và là “ Thi sĩ của dòng sông Avon”

b. Sự nghiệp văn chương: 

- Vô cùng đồ sộ, phong phú: Viết hơn 40 vở kịch, đều dưới dạng thơ 

- Các tác phẩm tiêu biểu:

+ Bi kịch: Romeo và Juliet, Hoàng tử Hamlet, Vua Macbeth…..

+ Hài kịch: Hài kịch của những hiểu lầm, Hai chàng ở thành Veron; Đêm thứ mười hai, , ….

+ Thơ: Shakespaere’s Sonnets,…

- Vở hài kịchNgười lái buôn thành Vơ-ni-dơ:

+ Thể loại: Hài kịch

+ Hoàn cảnh sáng tác: thế kỉ XVI ( 1596-1571)

+ Phương thức biểu đạt: Tự sự 

+ Nội dung: Viết về một thương gia thành Venice tên là Antonio, người đã không có khả năng trả một khoản nợ lớn vay từ một người Do Thái chuyên cho vay lấy lãi tên là Shylock.

II. Đọc - hiểu:

Câu hỏi 1: (trang 58 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Đọc lướt văn bản xem đoạn trích sử dụng những kiểu lời thoại nào ( đối thoại, độc thoại)

Lời giải:

Đoạn trích sử dụng kiểu lời thoại: đối thoại giữa Poóc-xi-a và Sai-lốc.

Câu hỏi 2: (trang 58 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Hành động kịch của Poóc- xi-a ở đây là gì?

Lời giải:

Hành động kịch của Poóc-xi-a ở đây là thuyết phục Sai-lốc đưa đến sự khoan hồng.

Câu hỏi 3: (trang 59 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Hình dung giọng điệu cử chỉ, nét mặt, tâm trạng của Sai-lốc mỗi khi cất lời ca tụng vị quan tòa.

Lời giải:

Qua đoạn trích, mỗi khi cất lời ca tụng vị quan tòa, người đọc có thể hình dung nhân vật Sai lốc với tâm trạng ung dung, giọng điệu thì nịnh bợ, cử chỉ thành khẩn, kính trọng khi đưa văn khế với người vị quan tòa.

Câu hỏi 4: (trang 60 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Lời thoại của Gra-ti-a-nô có gì giống và khác với lời thoại của Sai- lốc ở phần trước?

Lời giải:

*Lời thoại của Gra-ti-a-nô: 

- “Ôi, quan tòa công minh quá, hả, Sai-lốc? Quan toàn giỏi quá?”

- “Ôi, quan tòa giỏi quá, nhỉ, Sai-lốc? Ôi, quan toàn giỏi quá”.

*Lời thoại của Sai-lốc:

- “Quan tòa thật là công minh quá!”

- “Quan toàn thật là giỏi quá! Án quyết như thế, mới là án quyết chứ! Nào, anh, chuẩn bị đi.

*Nhận xét:

- Điểm giống: Cả hai đều sử dụng cấu trúc tương tự “Ôi, quan tòa…” và đều sử dụng thấn từ “ôi” để thể hiện cảm xúc; đều là những lời khen, lời ca với vị quan tòa khi xử kiện.

- Khác nhau:

+ Đối với Sai-lốc: đó là những lời khen, nịnh bợ của Sai-lốc với quan tòa khi nghe quan tòa thực thi công lý trên phiên xét xử

+ Đối với Gra-tin-a-nô: đấy là lời khen với quan tòa nhưng với mục đích là mỉa mai, châm biếm Sai-lốc.

Câu hỏi 5: (trang 61 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Tưởng tượng suy nghĩ, tâm trạng của Sai- lốc khi nghe lời tuyên án của Poóc-xi-a

Lời giải:

Đến cuối phiên xét xử, Poóc-xi-a đã đưa ra lời tuyên án cho Sai-lốc với hình phạt thích đáng: “một nửa tài sản của y sẽ bị tịch thu để trả lại cho người bị mưu hại, còn nửa kia sẽ bị sung vào quỹ riêng của nhà nước”

→ Từ đó, có thể hình dung tâm trạng của Sai-lốc: ngỡ ngàng, ngạc nhiên, không thể tin được bản thân mình đi kiện nhưng cuối cùng lại kết tội và bị tịch thu hết tài sản.

III. Sau khi đọc:

Câu hỏi 1: (trang 62 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Liệt kê các hành động kịch của nhân vật Poóc-xi- a và Sai- lốc trong đoạn trích Thực thi công lí; từ đó nêu tình huống kịch trong đoạn trích.

Lời giải:

Các hành động kịch của nhân vật Poóc-xi-a:

-Hỏi Sai-lốc về tên cũng như nhận định về vụ kiện của Sai-lốc

-Hỏi An-tô-ni-ô về việc thừa nhận văn khế

-Yêu cầu và đưa ra những lĩ lẽ buộc Sai-lốc phải khoang hồng

-Hỏi Ba-sa-ni-ô việc hoàn lại tiền cho Sai-lốc

-Yêu cầu Sai-lốc đưa tờ văn khế

-Lại một lần nữa yêu cầu Sai-lốc khoan hồng

-Yêu cầu An-tô-ni-ô phanh ngực ra

-Đưa ra các lý lẽ để nói rằng tờ văn khế cho phép Sai-lốc lấy thịt nhưng không được mất đi giọt máu nào

-Đưa ra lời luận tội tuyên án với Sai-lốc

Các hành động kịch của nhân vật Sai-lốc:

-Không chấp nhận với lời yêu cầu khoan hồng và muốn được giải thích

-Yêu cầu việc thực thi công lý và các điều khoản văn khế

-Đưa tờ văn khế cho Poóc-xi-a

-Yêu cầu Poóc-xi-a tiến hành cuộc xét xử

-Không chấp nhận với yêu cầu của Poóc-xi-a

-Chấp nhận lời đề nghị

-Yêu cầu cho xin tiền nợ và để cho Sai-lốc đi

-Từ bỏ việc đòi nợ

→ Tình huống kịch: Đoạn trích diễn ta trong một phiên tòa nơi Sai-lốc đòi lấy một miếng thịt từ Antonio như đã quy định trong hợp đồng. Tuy nhiên, Poóc-xi-a, một nhân vật giả trai, đã phân tích hợp đồng và chỉ ra rằng Sai-lốc không có quyền lấy máu của Antonio. Điều này đã tạo ra một tình huống căng thẳng và bất ngờ, khiến Sai-lốc phải đối mặt với việc mất tất cả tài sản của mình. Đây là một trong những cảnh quan trọng nhất của vở kịch, nơi công lý được thực thi và Sai-lốc phải chịu hậu quả của những hành động của mình.

Câu hỏi 2: (trang 62 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Ghép phần văn bản ở cột A với cấu trúc đối thoại phù hợp ở cột B. Chỉ tác dụng của cách tổ chức các lời thoại đó.

Lời giải:

1 – d

2 – b, c

3 – a 

Tác dụng của cách tổ chức lời đối thoại đó: thể hiện tính cách trái ngược nhau của nhân vật trong đoạn trích Thực thi công lý: Sai-lốc một thương gia mưu mẹo, tham lam; Poóc-xi-a: đầy bản lĩnh, tự tin, thông minh.

Câu hỏi 3: (trang 62 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Chỉ ra và nêu nhận xét của em về xung đột kịch trong đoạn trích ( Gợi ý: Xung đột xảy ra giữa ai với ai và về điều gì? Đỉnh điểm của xung đột là khi nào? Xung đột được giải quyết bằng cách nào? Cảm xúc của người đọc diễn biến như thế nào theo mức độ phát triển của xung đột?...)

Lời giải:

Xung đột xảy ra giữa Poóc-xi-a và Sai-lốc về việc giải quyết vụ kiện của Sai-lốc với An-tô-ni-ô để thực hiện hình phạt lấy một cân thịt trên cơ thể An-tô-ni-ô.

Đỉnh điểm của xung đột là khi Sai-lốc biết mình phải khoan hồng với vụ kiện tại phiên tòa xét xử; yêu cầu đòi hỏi công lý và thi hành các điều khoản của việc văn kiện. 

Xung đột được giải quyết bằng việc Poóc-xi-a đã đưa ra những lí lẽ để chứng minh rằng văn khế đã kí của Sai-lốc và Ba-sa-nhi-ô không cho Sai-lốc có quyền thực hiện hình phạt ấy và thậm chi tất cả tài sản của Sai-lốc sẽ bị tịch thu theo quy định của pháp luật

Cảm xúc của người đọc: Người đọc có thể cảm thấy căng thẳng và lo lắng khi xung đột đạt đến đỉnh điểm. Tuy nhiên, khi xung đột được giải quyết, người đọc có thể cảm thấy hài lòng và nhẹ nhõm. 

Câu hỏi 4: (trang 62 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Qua lời thoại và hành động kịch của nhân vật, hãy làm rõ tính cách của nhân vật Sai-lóc. Vì sao đây là một nhân vật hài kịch?

Lời giải:

Qua lời thoại và hành động kịch của nhân vật, có thể hiểu rõ tính cách của nhân vật Sai-lốc: Sai-lốc là một người Do Thái chuyện cho vay lẫy lãi. Ông ta thể hiện mình như một người đề cao công lý, công bằng là luật lệ. Tuy nhiên, thực chất bên trong ông ta chỉ muốn thực hiện mục tiêu ích kỉ cá nhân của mình, đó là giết An-tô-ni-ô. Điều này cho thấy Sai-lốc là một người tham lam và tàn độc.

Sai-lốc là một nhân vật hài kịch vì không có sự tương xứng giữa thực chất bên trong và hành động bên ngoài. Mặc dù ông ta ra vẻ như mình là một người đề cao công lí và công bằng nhưng bên trong ông ta chỉ muốn thực hiện mục tiêu tham lam, tính toán, ích kỉ của cá nhân mình. Sai-lốc là kiểu hình mẫu nhân vật có tính cách cho các thói xấu đáng phê phán nên Sai-lốc được coi là nhân vật hài kịch.

Câu hỏi 5: (trang 62 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Theo em, có nên sáp nhập tất cả những lời tuyên án, luận tội của Poóc-xi-a dành cho Sai-lóc vào một lượt lời thoại không? Vì sao? Qua đoạn trích, hãy nêu và làm rõ nhận xét của em về nhân vật Poóc-xi-a.

Lời giải:

Theo em, không nên sáp nhập tất cả những lời tuyên án, luận tội của Poóc-xi-a dành cho Sai-lốc vào một lượt lời thoại, vì:

- Những lời tuyên án, buộc tội của Poóc-xi-a đi theo một mạch trật tự logic nhất định, ngày càng phát triển từ việc lập luận bản chất của sự khoan hồng cho tới sự phân tích tờ văn khế để chỉ ra rằng hành động đòi một cân thịt của Sai-lốc sẽ phải bị tịch thu hết tài sài đất cát khiến cho Sai-lốc phải chấp nhận sự thật và còn phải chịu hình phạt thích đáng. Việc chia nhỏ các lời tuyên án và luận tội có thể giúp người nghe hiểu rõ hơn về quan điểm của Poóc-xi-a

- Poóc-xi-a đưa ra những lời luận tội, tuyên án đều là đối thoại với Sai-lốc từ đó phát triển xung đột của kịch. Nếu sáp nhập lời tuyên án, luận tội của Poóc-xi-a dành cho Sai-lốc vào một lượt lời thoại có thể tạo ra một ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.

Nhận xét về nhân vật Poóc-xi-a: có thể thấy Poóc-xi-a là một nhân vật có quyết định mạnh mẽ và không khoan nhượng. Poóc-xi-a không ngần ngại đưa ra những lời tuyên án và luận tội mạnh mẽ, cho thấy sự quyết tâm và lòng kiên trì trong việc thực thi công lí. Tuy nhiên, điều này cũng có thể cho thấy sự cứng nhắc và thiếu linh hoạt trong quan điểm của Poóc-xi-a. Những đặc điểm này tạo nên một nhân vật phức tạp và đầy thách thức.

Câu hỏi 6: (trang 62 SGK Văn 12 Cánh Diều Tập 1)

Hãy lựa chọn để đối thoại với một trong các ý kiến sau đây (Gợi ý: đồng tình, không đồng tình, lí do,…).

a) “Chính bản chất của sự khoan hồng là không vâng theo áp lực; nó từ trên trời sa xuống như một trận mưa tốt lành; nó được trời ban phước hai lần: được ban phước trong kẻ ra ơn cũng như trong kẻ chịu ơn.” (lời của Poóc-xi-a).

b) “[…] tôi khẩn cầu các ngài: các ngài hãy bắt công lý phải nhượng bộ, nhân danh uy quyền của các ngài; các ngài hãy làm cái việc sai trái nhỏ đó để làm một việc nhân nghĩa rất lớn. […]” (lời của Ba-sa-ni-ô)

c) “Không có quyền lực nào ở Vơ-ni-ơ có quyền thay đổi một sắc lệnh đã ban bố; làm như vậy sẽ tạo nên một tiền lệ, và vịn vào cái gương đó, trăm nghìn sự nhũng lạm sẽ xúm lại làm hại nhà nước; không thể làm như thế được.” (lời của Poóc-xi-a)

Lời giải:

Em chọn quan điểm a) và em đồng ý với quan điểm này, không nên bị áp lực mà nên tự nhiên như một trận mưa từ trên trời sa xuống. Điều này không chỉ mang lại cảm giác thoải mái cho người mang ơn mà con mang lại niềm vui và sự cảm kích cho người nhận ơn.

Sự khoan hồng không chỉ là việc tha thứ cho người khác mà còn là việc giúp chính bản thân mình giải thoát khỏi những mối hận thù, giận dữ. Khi ta khoan dung, ta không chỉ giúp người khác mà còn giúp chính mình trở nên nhẹ nhàng, thanh thản hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng là sự khoan hồng không nên bị lạm dụng để bao che cho những hành vi sai trái. Sự khoan hồng cần đi đôi với sự công bằng và trách nhiệm.

Sachbaitap.com