Loigiaihay.com 2025

Đã cập nhật bản mới với lời giải dễ hiểu và giải thêm nhiều sách

Xem chi tiết

Bài 5 Từ đa nghĩa trang 30 SGK Tiếng Việt 5 Chân trời sáng tạo tập 1

Giải SGK Tiếng Việt 5 Chân trời sáng tạo tập 1 Bài 5 Luyện từ và câu: Từ đa nghĩa trang 30, 31. Đọc các đoạn thơ sau và cho biết từ in đậm trong mỗi đoạn thơ được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển.

Câu 1 (trang 30 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đọc nghĩa của từ “mũi” và thực hiện yêu cầu:

mũi 

1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngửi. Mũi dọc dừa. 

2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền. 

3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. [...]

a. Từ “mũi” được trình bày mấy nghĩa? Đó là những nghĩa nào? 

b. Nghĩa nào của từ “mũi" được trình bày đầu tiên?

c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm nào giống với nghĩa 1?

Phương pháp: 

Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải: 

a. Từ “mũi” có 3 nghĩa. Đó là:

1 Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa.

2 Bộ phận có đầu nhọn, nhô ra phía trước của một số vật. Mũi thuyền.

3 Mỏm đất nhô ra biển. Mũi Cà Mau. [...

b. Nghĩa là “Bộ phận nhô lên ở giữa mặt người và động vật có xương sống, dùng để thở và ngủi. Mũi dọc dừa.” được trình bày đầu tiên.

c. Các nghĩa 2 và 3 có điểm giống là đều là bộ phận nhô ra. 

Ghi nhớ

- Từ đa nghĩa là từ có hai nghĩa trở lên, trong đó có một nghĩa gốc và một hay một số nghĩa chuyển.

- Giữa các nghĩa của từ đa nghĩa có mối liên quan với nhau.

Câu 2 (trang 31 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đọc các đoạn thơ sau và cho biết từ in đậm trong mỗi đoạn thơ được dùng với nghĩa gốc hay nghĩa chuyển.

a.

• Nay cháu về nhà mới

Bao cánh cửa - Ô trời

Mỗi lần tay đẩy cửa

Lại nhớ bà khôn nguôi.

Đoàn Thị Lam Luyền

• Nơi con tàu chào mặt đất

Còi ngân lên khúc giã từ

Cửa sông tiễn người ra biển

Mây trắng lành như phong thu

Quang Huy

• Đường chiều nay bạn mở

Quân ta đang bươn đèo

Sau lưng hoàng hôn đỏ

Trước cửa rừng trăng treo....

Phạm Quốc Ca

b.

• Không có chân có cánh

Mà lại gọi. con sông?

Không có lá có cành

Lại gọi là: ngọn gió

Xuân Quỳnh

• Mặt trời vừa lên tỏ

Bông lúa chín thêm vàng

Sương treo đầu ngọn cỏ

Sương lại càng long lanh.

Trần Hữu Thung

• Ngọn lửa tự đâu ra

Bếp nhà ai cũng có

Lửa bao nhiêu tuổi rồi

Mà vẫn như con nhỏ

Reo bập bùng trước gió

Như chơi trò ú tim.

Vũ Quần Phương

Bươn: đi vội, đi nhanh.

Phương pháp:

Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải: 

a.

- Từ 1: nghĩa gốc

- Từ 2: nghĩa chuyển

- Từ 3: nghĩa chuyển

a.

- Từ 1: nghĩa chuyển

- Từ 2: nghĩa gốc

- Từ 3: nghĩa chuyển 

Câu 3 (trang 31 SGK Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đặt câu để phân biệt nghĩa gốc và nghĩa chuyển của mỗi từ sau: 

a. Lá:

– Bộ phận của cây, thường mọc ở cảnh hay thân, thường có hình dẹt, màu lục.

– Chỉ những sự vật có hình tấm mảnh nhẹ hoặc giống như hình cái lá. 

b. Đầu:

– Phần trên củng của thân thể người, nơi có bộ óc và nhiều giác quan khác. 

– Phần trước nhất hoặc phần trên cùng của một số vật.

Phương pháp: 

Em đọc kĩ các câu, suy nghĩ và trả lời câu hỏi.

Lời giải: 

a.

- Lá cây có màu xanh.

- Tầng ô-zôn là lá chắn của trái đất.

b.

- Trên đầu Mai đội một chiếc mũ rất xinh.

- Hoa để chiếc gối ở đầu giường. 

Sachbaitap.com 

Xem thêm tại đây: Bài 5: Quà sinh nhật - Tuần 3