Soạn bài Nghệ thuật truyền thống của người Việt - Văn 10 KNTT

I. Trước khi đọc

Câu 1:

Bạn đã biết gì về nghệ thuật truyền thống của người Việt? Hãy nêu cảm nhận về một phương diện nào đó trong gia sản tinh thần vô giá này mà bạn hứng thú.

Phương pháp:

- Tìm hiểu thông tin về nghệ thuật truyền thống của người Việt trên mạng xã hội hoặc trên sách báo.

- Từ những thông tin đã tìm hiểu được, nêu cảm nhận của bản thân.

Trả lời:

- Việt Nam có rất nhiều ngành nghệ thuật truyền thống, được các nghệ nhân tạo ra từ ngày xưa và có những ngành vẫn giữ được đến ngày hôm nay. Nghệ thuật truyền thống của người Việt vừa được kế thừa và tiếp nối qua các triều điạ lịch sử, vừa mở rộng giá trị trên các loại hình: văn học, kiến trúc, điêu khắc, mỹ thuật, sân khấu, âm nhạc đến các loại hình thủ công nghiệp.

- Một trong những loại hình nghệ thuật sân khấu dân gian truyền thống của người Việt là múa rối nước. Ngày nay, loại hình này vẫn thường diễn trên sân khâu trong những dịp lễ, hội, ở những di tích lịch sử, văn học hay đình làng. Nghệ nhân điều khiển những con rối để diễn trò trên mặt nước, tạo thành một câu chuyện sống động.

Câu 2:

Trong xu thế giao lưu quốc tế mở rộng hôm nay, bạn nghĩ như thế nào về sự tồn tại của những giá trị vốn được truyền lại từ bao đời?

Phương pháp:

Dựa vào những thông tin đã tìm hiểu về những giá trị truyền thống và xu thế giao lưu quốc tế hiện nay để trả lời câu hỏi.

Trả lời:

Trong xu thế giao lưu quốc tế mở rộng hôm nay, sự tồn tại của những giá trị vốn được truyền lại từ bao đời là tiếng gọi của cội nguồn, là cột chống để gìn giữ những giá trị thuộc về hồn cốt của dân tộc, nơi lưu giữ những dấu ấn về đời sống tinh thần của người Việt qua thời gian, đồng thời là niềm tự hào của người Việt đối với bè bạn quốc tế.

II. Đọc Văn Bản

Câu 1. 

Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là gì?

Phương pháp:

- Đọc văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

- Đọc kĩ câu chủ đề của đoạn đầu để nêu được thông tin chính.

Trả lời:

- Thông tin chính được nêu ở câu chủ đề của đoạn văn là: nghệ thuật Việt Nam biểu hiện tâm tính của nhân dân Việt Nam.

Câu 2. 

Chú ý những cứ liệu được sử dụng để đưa ra nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt.

Phương pháp:

- Đọc kĩ đoạn đầu của văn bản.

- Chú ý những câu văn sử dụng cứ liệu để nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt.

Trả lời:

- Tác giả đưa ra những cứ liệu về khiếu thưởng thức cái thanh và cái đẹp trong văn học, phong cách trang trí kiến trúc, chạm khắc nhà và sắp xếp đồ trang trí trong nhà, sự tinh tế của đồ nữ trang… để nhận định về khiếu thẩm mĩ của người Việt.

Câu 3. 

Những yếu tố nào đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt?

Phương pháp:

- Đọc đoạn văn thứ hai của văn bản.

- Chú ý những chi tiết viết về nghệ thuật Việt để chỉ ra những yếu tố ảnh hưởng đến nó.

Trả lời:

- Những yếu tố đã ảnh hưởng đến nghệ thuật Việt: tính chất tôn giáo, tín ngưỡng. Ở Việt Nam, khi thì đạo Phật thắng thế, khi thì pha trộn ba học thuyết tôn giáo, khi thì Nho giáo áp đặt.

Câu 4. 

Điều gì đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt?

Phương pháp:

- Đọc đoạn thứ tư của văn bản.

- Chú ý các chi tiết về việc bảo tồn các di sản nghệ thuật của Việt Nam để trả lời câu hỏi.

Trả lời:

- Điều đã ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di sản nghệ thuật Việt Nam: khí hậu nhiệt đới, mối mọt, thiên tai, chiến tranh…

Câu 5. 

Theo bạn, thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là gì?

Phương pháp:

- Đọc đoạn văn đầu trang 80.

- Chú ý các chi tiết viết về sáng tạo nghệ thuật Việt để trả lời câu hỏi.

Trả lời:

- Thiên hướng sáng tạo nổi bật của nghệ thuật Việt là luôn tìm cách làm toát ra và biểu hiện trong mọi tác phẩm cái tinh thần vô hình của mọi vật.

Câu 6. 

Kiến trúc Việt có những đặc trưng gi? Đặc trưng đó được thể hiện cụ thể như thế nào?

Trả lời:

- Đặc trưng của kiến trúc Việt là có hình khối và thể nằm ngang, có tính đều đặn và đối xứng.

- Đặc trưng của kiến trúc Việt được biểu hiện cụ thể qua kiến trúc đền chùa:

+ Kiến trúc đền chùa có không gian rộng nhằm phục vụ nhu cầu thờ cúng, tổ chức lễ hội của nhân dân.

+ Các sân và tòa nhà trước điện thờ nối tiếp nhau được xây dựng thấp, tạo bóng râm và mang cảm giác thiêng liêng.

+ Vật liệu, chất liệu xây dựng tạo cảm giác cổ kính nhưng vẫn chắc chắn để tránh bị hỏng hóc do mưa bão, thiên tai.

Câu 7. 

Nền điêu khắc Việt Nam có những điểm gì đáng chú ý?

Phương pháp:

- Đọc đoạn văn cuối trang 81.

- Chú ý các chi tiết viết về nền điêu khắc Việt Nam.

Trả lời:

- Điểm đáng chú ý của nền điêu khắc Việt là điêu khắc gỗ, với những pho tượng đẹp mắt có từ thời Lê, phong cách tao nhã. Điêu khắc đá ít được sử dụng trên tượng, chỉ giới hạn trong một vài hình ảnh thể hiện.

III. Sau khi đọc

Câu 1. 

Qua đọc văn bản và những thông tin được cung cấp ở phần giới thiệu tác phẩm, bạn hiểu như thế nào về mục đích viết của tác giả? Câu hay đoạn nào trong văn bản giúp bạn nhận rõ điều này?

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

- Dựa vào nội dung văn bản để xác định mục đích viết của tác giả và đoạn văn thể hiện mục đích đó.

Trả lời:

- Tác giả viết bài này để cung cấp thông tin về một số ngành nghệ thuật truyền thống của Việt Nam, đồng thời khai thác “tâm tính nhân dân”, tinh thần của người Việt được thể hiện trong các công trình nghệ thuật như thế nào.

- Câu văn giúp tôi nhận rõ điều này: “Ở Việt Nam, nghệ thuật hơn ở những lĩnh vực khác, là biểu hiện sâu sắc nhất của tâm tính nhân dân”, “Đối với họ, người luôn luôn thực hiện công trình của mình trong một không khí siêu phàm, thì tinh thần là tất cả”.

Câu 2. 

Vẽ sơ đồ tóm tắt các thông tin chính của văn bản.

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

- Dựa vào nội dung và những thông tin rút ra từ văn bản để vẽ sơ đồ.

Trả lời:

Câu 3. 

Chỉ ra và phân tích tác dụng của những yếu tố miêu tả, biểu cảm, nghị luận được sử dụng trong văn bản.

Trả lời:

- Yếu tố miêu tả được sử dụng trong văn bản là

+ Miêu tả các công trình kiến trúc tiêu biểu ở Việt Nam, miêu tả các tác phẩm nghệ thuật điêu khắc nổi tiếng, …

+ Yếu tố miêu tả được sử dụng trong những đoạn văn nói về những nét văn hóa nghệ thuật lâu đời của Việt Nam, miêu tả một số tác phẩm được nhiều người biết đến làm minh chứng, dẫn chứng về nghệ thuật được nhắc đến.

- Yếu tố biểu cảm được sử dụng trong văn bản là

+ Cảm nhận về khiếu thẩm mĩ của người Việt, về sự ảnh hưởng của tôn giáo đến nét văn hóa truyền thống Việt,…

+ Yếu tố biểu cảm nhằm biểu đạt suy nghĩ, cảm xúc của người viết về những vấn đề liên quan đến nghệ thuật truyền thống của người Việt, giúp người đọc hiểu rõ hơn về nền văn hóa lâu đời ấy.

- Yếu tố nghị luận được sử dụng trong văn bản là

+ Bàn luận về sự ảnh hưởng của tôn giáo, bàn về những nét văn hóa lâu đời của Việt Nam, …

+ Yếu tố nghị luận là cách tác giả làm nổi bật vấn đề, nghị luận về những nền nghệ thuật truyền thống như nghệ thuật kiến trúc, điêu khắc, đúc đồng, … của người Việt.

Câu 4. 

Việc đưa thông tin về từng đối tượng cụ thể trong văn bản có điểm gì đáng chú ý? Nêu điều bạn có thể rút ra về cách triển khai thông tin trong văn bản thông tin.

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

- Chú ý thông tin về các đối tượng cụ thể được nêu trong văn bản để trả lời câu hỏi.

Trả lời:

- Việc đưa thông tin về từng đối tượng trong văn bản giúp cho bài viết logic, sinh động hấp dẫn, các vấn đề về nghệ thuật truyền thống của người Việt Nam được thể hiện sáng rõ. 

Câu 5. 

Hãy nêu và phân tích một nhận xét mà bạn tâm đắc nhất trong văn bản. Vì sao bạn tâm đắc với nhận xét đó?

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

- Dựa vào những thông tin rút ra từ văn bản để nêu nhận xét tâm đắc và phân tích.

Trả lời:

* Nhận xét tâm đắc: Tâm tính nhân dân biểu hiện trong nghệ thuật 

- Khiếu thẩm mĩ thiên về tinh tế

+ Các ngôi chùa nhỏ bé, những căn nhà thấp và tối của họ đều được trang trí với những màu sắc tươi tắn 

+ Trong nhà, gỗ các cây cột được kiên trì đánh bóng, lóng lánh trong màu sắc tự nhiên 

+ Nhưng vật bày chơi nhỏ tinh tế và quý giá tô điểm cho các bàn hay được cất cẩn thận trong rương, hòm

- Nghệ thuật mang tính chất tôn giáo 

+ Phản ánh tín ngưỡng nhiều vẻ của dân tộc

+ Thúc đẩy sự sáng tạo nghệ thuật của người Việt Nam

- Thiên hướng biểu hiện tinh thần của mọi vật 

Câu 6. 

Đối chiếu những thông tin được học giả Nguyễn Văn Huyên trình bày trong văn bản với một tác phẩm mĩ thuật hay một công trình kiến trúc của Việt Nam mà bạn biết, từ đó, rút ra nhận xét về sự bảo lưu hay đổi mới những đặc điểm và tinh thần truyền thống ở tác phẩm hay công trình ấy.

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

- Tìm hiểu những thông tin về một tác phẩm mĩ thuật hay một công trình kiến trúc của Việt Nam trên mạng xã hội hoặc trên sách báo.

- Dựa vào những thông tin tìm hiểu được và những thông tin trong văn bản để trả lời câu hỏi.

Trả lời:

Đền Nghè ở Hải Phòng có kiến trúc theo kiểu chữ Đinh, nhà chính điện nối thẳng với nhà bái đường ở phía trước. Đền bảo lưu đặc trưng hình khối và thể nằm ngang, tính đều đặn và đối xứng của kiến trúc đền chùa Việt Nam mà học giả Nguyễn Văn Huyên giới thiệu. Các tòa trong đền cũng được sắp xếp nối tiếp nhau, các tòa chỉ có một tầng, hành lang nối các tòa và xung quanh luôn có bóng cây xanh, gợi không khí tôn giáo nhà Phật. Tuy trải qua năm tháng, đền đã được trùng tu bằng những vật liệu hiện đại hơn, các thiết kế không còn giống ngôi đền của nửa thế kỷ trước, song những dấu ấn truyền thống về kiến trúc và tinh thần tôn giáo vẫn được bảo lưu trọn vẹn.

IV. Kết nối đọc - viết

Câu hỏi: 

Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) tóm tắt những thông tin mà bạn cho là thú vị sau khi đọc văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản Nghệ thuật truyền thống của người Việt.

- Dựa vào nội dung và thông tin trong văn bản để tóm tắt lại những thông tin mà mình thấy thú vị.

Trả lời:

Nghệ thuật Việt Nam biểu hiện sâu sắc tâm tính nhân dân. Khiếu thẩm mĩ của người Việt thiên về sự tinh tế, sáng tạo nghệ thuật của người Việt thiên về biểu hiện tinh thần, mà phải là những tinh thần trong sáng. Trong các công trình, người Việt luôn tìm cách làm toát ra cái tinh thần vô hình của mọi vật. Nghệ thuật Việt Nam chịu nhiều ảnh hưởng của tôn giáo, tín ngưỡng. Tiêu biểu nhất của nghệ thuật Việt Nam là kiến trúc, từ kiến trúc nhà ở đến kiến trúc đình chùa, mồ mả đều thể hiện đặc trưng hình khối và thể nằm ngang, đối xứng và đều đặn. Thành công nhất của nghệ thuật Việt lại là điêu khắc gỗ, thể hiện trong các công trình nhà chùa. Nghệ thuật Việt Nam đã có từ ngày xưa, chứng tỏ một nền văn minh rất cổ của người Việt. 

Sachbaitap.com