Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 22 Văn 9 Kết nối tri thức tập 1

Một số yếu tố Hán Việt dễ nhầm lẫn và cách phân biệt

Câu 1 (trang 22 sgk Ngữ văn 9 KNTT Tập 1): Phân biệt nghĩa của các yếu tố Hán Việt trong mỗi trường hợp sau:

a. sinh trong từ sinh thành và sinh trong từ sinh viên

b. bá trong từ bá chủ và bá trong cụm từ nhất hô bá ứng

c. bào trong từ đồng bào và bào trong từ chiến bào

d. bằng trong từ công bằng và bằng trong từ bằng hữu

Phương pháp:

Gợi nhớ kiến thức về yếu tố Hán Việt để phân biệt

Lời giải: 

a.

+ sinh trong từ sinh thành: đẻ ra.

+ sinh trong từ sinh viên: người học.

b.

+ bá trong từ bá chủ: sức mạnh.

+ bá trong cụm từ nhất hô bá ứng: trăm, số nhiều.

c.

+ bào trong từ đồng bào: người.

+ bào trong từ chiến bào: áo.

d.

+ bằng trong từ công bằng: đều, giống nhau.

+ bằng trong từ bằng hữu: bè (bạn bè).

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 KNTT Tập 1): Tìm một từ Hán Việt có yếu tố đồng âm khác nghĩa với yếu tố được in đậm trong các câu sau:

a. Thành càng kinh ngạc mừng rỡ, vội bắt dế bỏ vào lồng. (Bồ Tùng Linh, Dế chọi)

b. Vào tới cung cho chọi thử với đủ thứ dế kì lạ của các nơi dâng lên như hồ điệp (dế bướm), đường lang (dế bọ ngựa), du lợi đạt (dế đánh dầu), thanh ti đầu (dế trán tơ xanh) thì con nào cũng thua. (Bồ Tùng Linh, Dế chọi)

c. Song Trương có tính đa nghi, đối với vợ phòng ngừa quá sức. (Nguyễn Dữ - Chuyện người con gái Nam Xương)

d. Bấy giờ chàng mới tỉnh ngộ, thấu nỗi oan của vợ, nhưng việc trót đã qua rồi! (Nguyễn Dữ - Chuyện người con gái Nam Xương)

Phương pháp:

Gợi nhớ kiến thức về yếu tố Hán Việt để tìm ra từ mới có yếu tố đồng âm nhưng khác nghĩa.

Lời giải: 

a. Kinh đô

b. Kì thi

c. Uy nghi

d. Ngộ độc

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 KNTT Tập 1): Đặt 4 câu, mỗi câu sử dụng một từ tìm được ở bài tập 2.

Phương pháp: 

Gợi nhớ kiến thức về yếu tố Hán Việt và sử dụng từ ngữ ở bài tập 2 để đặt 4 câu.

Lời giải: 

- Kinh đô nhà nước Văn Lang được nằm trên một vùng rộng lớn từ ngã Ba Hạc.

- Kì thi tốt nghiệp THPTQG là cột mốc rất quan trọng đối với các bạn học sinh.

- Phong thái của ông ấy thật uy nghi.

- Hôm qua, cô Lan bị ngộ độc phải đi bệnh viện cấp cứu.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 KNTT Tập 1): Những từ in đậm trong các câu sau có yếu tố Hán Việt bị dùng sai. Hãy tìm hiểu nghĩa của các yếu tố đó để chỉnh sửa.

a. Mỗi tác phẩm văn học là một chính thể, trong đó, các bộ phận có quan hệ với nhau rất chặt chẽ.

b. Trên thế giới có nhiều hình thức tổ chức nhà nước, thể hiện sự đa dạng về chỉnh thể.

Phương pháp:

Gợi nhớ kiến thức về yếu tố Hán Việt, xác định nghĩa để chỉnh sửa.

Lời giải: 

a.

- Chính thể: hình thức tổ chức chính trị của một nhà nước.

= > Sửa: chỉnh thể.

b.

- Chỉnh thể: là khối thống nhất, có quan hệ chặt chẽ, khăng khít với nhau.

= > Sửa: chính thể.

Câu 5 (trang 24 sgk Ngữ văn 9 KNTT Tập 1): Nghĩa của từ cải biên khác với nghĩa của từ cải biến như thế nào? Điều gì tạo nên sự khác nhau về nghĩa giữa hai từ đó?

Phương pháp: 

Gợi nhớ kiến thức về yếu tố Hán Việt, xác định nghĩa để nhận xét về sự khác nhau.

Lời giải: 

- Cải biên: sửa đổi hoặc biện soạn lại theo hướng mới.

- Cải biến: thay đổi, làm khác hẳn cái cũ.

=> Điều tạo nên sự khác nhau về nghĩa của hai từ đó là: do cách sử dụng yếu tố âm và vần của hai từ.

Sachbaitap.com