Soạn bài Tiếng đàn giải oan Văn 9 Chân trời sáng tạo tập 1

* Hướng dẫn đọc

Nội dung chính: Thạch Sanh gảy đàn, cây đàn thần đó đã thay Thạch Sanh tố cáo tội ác của Lí Thông, nói rõ tất cả mọi lẽ đời ân oán, nghĩa tình, vọng từ ngục tối, vọng khắp kính thành, vọng tới cung vua. Nghe tiếng đàn, nàng công chúa bấy lâu im tiếng, nay bỗng cười nói vui vẻ. Thạch Sanh được gặp nhà vua. Tiếng đàn ấy đã hoá giải mọi bi kịch của cuộc đời chàng Thạch Sanh.

Câu 1 (trang 141 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Tìm đọc truyện thơ Thạch Sanh và tóm tắt cốt truyện. Cốt truyện ấy đã thể hiện đặc điểm chung của cốt truyện thơ Nôm?

Phương pháp: 

Tìm đọc truyện thơ Thạch Sanh và tóm tắt. Rút ra nhận xét   

Lời giải: 

Ở quận Cao Bình có hai vợ chồng tuổi đã già mà chưa có con. Thấy họ tốt bụng Ngọc Hoàng bèn sai Thái tử xuống đầu thai làm con. Cậu vừa chào đời thì mẹ mất, cậu sống lủi thủi trong túp lều cũ nát. Người ta gọi cậu là Thạch Sanh. Cậu được dạy đủ các môn võ nghệ và mọi phép thần thông.

Thạch Sanh bị Lý Thông lợi dụng rủ về sống chung. Nhưng Lý Thông độc ác mang Thạch Sanh nộp mạng thay mình cho Chằn tinh. Lý Thông cướp công giết Chằn tinh được vua khen ngợi phong làm quận công. Đại bàng đến quắp công chúa đi. Thạch Sanh bèn dùng cung tên bắn đuổi theo, cứu công chúa. Lý Thông lại lần nữa hãm hại Thạch Sanh.

Nhận ra Lý Thông hại mình, chàng chỉ xin một cây đàn rồi trở về gốc đa quy ẩn. Chàng và công chúa kết hôn, các nước chư hầu cùng thán phục tài năng của chàng.

- Cốt truyện đã thể hiện đặc điểm chung của cốt truyện thơ Nôm về thể thơ lục bát, , kể các sự việc xoay quanh nhân vật chính, chủ đề xoay quanh đấu tranh về một xã hội công bằng, kết thúc có hậu.

Câu 2 (trang 141 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Tóm tắt các sự kiện được kể, liệt kê các nhân vật và xác định nhân vật chính trong văn bản Tiếng đàn giải oan. Nhân vật chính là người như thế nào? Từ đó, nhận xét về nghệ thuật xây dựng nhân vật trong truyện thơ

Phương pháp: 

Tóm tắt các sự kiện được kể và liệt kê, nhận xét về nhân vật, nghệ thuật xây dựng nhân vật 

Lời giải: 

- Sự kiện được kể: Thạch Sanh đem đàn ra gẩy. Tiếng đàn của chàng nỉ non, thánh thót như ai oán, như than, như vạch tội Lý Thông ăn ở bất nhân, phụ nghĩa và trách nàng công chúa không giữ lời ước hẹn. Công chúa Quỳnh Hoa nghe thấy, khỏi bệnh và bày tỏ nỗi oan khuất với nhà vua.

- Nhân vật: Thạch Sanh, Lý Thông, công chúa Quỳnh Nga, nhà vua.

- Nhân vật chính: Thạch Sanh. Chàng là người rộng lượng, không oán hờn, không phàn nàn, oán trách kẻ bất nhân.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật trong truyện thơ: nhân vật chính (Thạch Sanh) thuộc tuyến nhân vật chính diện, đại diện cho cái tốt, cái đẹp; nhân vật phản diện (Lý Thông) đại diện cho cái xấu, cái ác. Bên cạnh đó, còn có những loài vật thần kì: cây đàn.

Câu 3 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Cây đàn của Thành Sanh có đặc điểm gì? Đó có phải là một nhân vật hay không? Vì sao?

Phương pháp: 

Tìm hiểu cây đàn trong câu chuyện và rút ra nhận xét   

Lời giải: 

- Cây đàn của Thạch Sanh có đặc điểm:

+ Tự kêu giống như một con người đang kêu oan

+ Phơi bày bản chất thật sự của Lý Thông

=> Cây đàn như một nhân vật trong truyện vì mang những yếu tố giống con người như là tự kêu oan cho chủ nhân của mình, vạch mặt kẻ vô ơn Lý Thông.

Câu 4 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Đọc lại những câu thơ về chi tiết tiếng đàn và cho biết:

a. Tiếng đàn đã nói giúp Thạch Sanh những điều gì? Tiếng đàn ấy đã tác động như thế nào đến các nhân vật khác trong văn bản Tiếng đàn giải oan?

b. So với truyện cổ tích Thạch Sanh, việc miêu tả, kể chuyện về cây đàn Thạch Sanh trong văn bản trên có gì tương đồng và khác biệt?

Phương pháp: 

Đọc kĩ nhan đề kết hợp với quan sát bức tranh    

Lời giải: 

- Đặc điểm của cây đàn: Nói to lên, vang lên tất cả sự thật, bênh vực người có công, tố cáo kẻ gian xảo, cướp công, gây tội ác, bất nghĩa, bất nhân. Âm thanh, nhịp phách của tiếng đàn rắn rỏi, mạnh mẽ, dứt khoát... như tiếng vị quan toà phân xử rạch ròi như lưỡi rìu

- Đó có phải là nhân vật. Nhân vật này thuộc đồ vật thần kì.

Câu 5 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Xác định chủ đề của văn bản và chỉ ra một số căn cứ giúp em xác định được chủ đề.

Phương pháp: 

Đọc kĩ văn bản để xác định chủ đề

Lời giải: 

- Chủ đề: công lý, lẽ phải

- Trong văn bản, mượn hình ảnh cây đàn thần để vạch tội kẻ xấu, kẻ ác, kẻ bất nhân.

Câu 6 (trang 142 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Nêu nội dung bao quát của văn bản Tiếng đàn giải oan. Thông qua văn bản này, tác giả muốn gửi gắm đến người đọc thông điệp gì?

Phương pháp: 

Đọc kĩ nhan đề kết hợp với quan sát bức tranh   

Lời giải: 

Đoạn trích trên, mượn hình ảnh cây đàn thần, vạch tội kẻ xấu, kẻ bất nhân. Qua đó thể hiện ước mơ và niềm tin của nhân dân ta về đạo đức, công lí xã hội, lí tưởng nhân đạo, lòng yêu chuộng hoà bình, ước mơ và chân lí về sự chiến thắng của cái thiện đối với cái ác.

Sachbaitap.com