Soạn bài Đất rừng phương Nam - Văn 10 Chân trời sáng tạo

Nội dung chính

Đoạn trích kể lại một ngày đi lấy kèo ong của An, Cò và tía nuôi của An.

Tóm tắt

Câu chuyện trong văn bản kể về một lần đi lấy mật của An với tía nuôi và thằng Cò. Trên đường đi, An đã cảm nhận vẻ đẹp của thiên nhiên: ban mai, bầy ong, đàn chim. Lúc nghỉ mệt, tía nuôi và thằng Cò đã chỉ đàn ong mật cho An. Sau đó, họ tiếp tục đi lấy mật và thu hoạch được rất nhiều. Chẳng may, thằng Cò bị ong đốt. Tía nuôi An - tía của thằng Cò đã bôi vôi lên trên vết đốt đó và ông chỉ đuổi đàn ong đi để lấy mật. Trước khi ra về, đám người bọn họ đã ăn cơm cho đỡ đói và dự định hôm sau sẽ phải mang gùi to hơn để lấy đc nhiều mật hơn. Lúc ăn cơm, An đã suy nghĩ về cách làm tổ nuôi ong trên thế giới và thấy rằng không nơi nào giống cách đặt kèo ở rừng U Minh.

I. Trước khi đọc

Câu 1.

Bạn từng hình dung thế nào về thiên nhiên và cuộc sống con người ở vùng đất Nam Bộ cách đây gần một thế kỉ? Hãy chia sẻ với các bạn trong lớp về điều đó.

Phương pháp:

Chia sẻ cảm nhận của bản thân.

Lời giải:

Trong tiềm thức của tôi, tôi nghĩ Nam Bộ cách đây gần một thế kỉ sẽ là một vùng đất hoang sơ, trù phú, nhiều cây cối và sông nước.

Câu 2.

Dựa vào nhan đề Đất rừng phương Nam, bạn suy đoán xem phần văn bản dưới đây sẽ kể với bạn những chuyện gì?

Phương pháp:

Chia sẻ sự suy đoán của bản thân dựa vào nhan đề.

Lời giải:

Dưạ vào nhan đề “Đất rừng phương Nam”, tôi nghĩ văn bản sẽ đề cập đến vẻ đẹp thiên nhiên và cuộc sống con người ở nơi đây.

II. Đọc Văn Bản

Câu 1.

Bạn hiểu thế nào là “ăn ong”?

Phương pháp:

Đọc đoạn văn thuộc phần 1 (Theo dõi)

Lời giải:

- Theo tôi hiểu: "Ăn ong" là đi thu mật ong.

Câu 2.

Chú ý lời thoại và tính cách hai nhân vật An và Cò.

Phương pháp:

Chú ý cuộc hội thoại của hai anh em An và Cò trong đoạn văn thuộc phần 2 (Theo dõi).

Lời giải:

- Lời thoại của An và Cò

+ “Chim đẹp quá, Cò ơi!”

+ “Thứ chim cỏ này mà đẹp gì!”

+ Ở đây, chim nhiều quá. Bữa nào tụi mình đi bắn một bữa đi”

+ “Thứ đồ bỏ, không ăn thua gì đâu. Mày mà gặp “sân chim” thì mày sẽ biết…”

=> Qua lời thoại đã phần nào bộc lộ nét tính cách của hai nhân vật An và Cò:

+ An: Tinh tế, thấu hiểu, để ý quan sát mọi sự vật.

+ Cò: Tính tình đơn giản, tốt bụng, biết yêu thương quan tâm tới mọi người.

Câu 3.

Việc làm kèo ong được kể lại qua điểm nhìn của ai?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn miêu tả cảnh làm kèo ong.

Lời giải:

- Việc làm kèo ong được kể lại qua điểm nhìn của má nuôi An.

Câu 4.

Vì sao tía nuôi khuyên An “không nên giết ong”?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn đầu trang 67.

Lời giải:

- Tía nuôi khuyên An "không nên giết ong" vì tía nuôi muốn các con ứng xử tốt với tự nhiên, đồng thời ông cũng đã có biện pháp đơn giản để đuổi ong đi.

Câu 5.

Việc liên hệ, so sánh những cách nuôi ong, lấy mật khác nhau này có tác dụng gì?

Phương pháp:

Đọc kĩ đoạn văn cuối.

Lời giải:

- Việc liên hệ, so sánh những cách nuôi ong, lấy mật khác nhau có tác dụng cho thấy không có nơi nào có kiểu tổ ong hình nhánh kèo như vùng U Minh.

III. Sau khi đọc

Câu 1.

Tóm tắt câu chuyện được kể trong văn bản trên.

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản.

- Đánh dấu những sự kiện chính có trong văn bản.

Lời giải:

Buổi sáng hôm ấy, tía nuôi đã dẫn Cò và An đi vào rừng lấy mật. Cậu bé An rất háo hức vì đây là lần đầu tiên cậu “mục sở thị” cảnh “ăn ong” đã được nghe kể. Trong lúc đi vào rừng, ngoài việc nhìn ngắm cánh rừng, Cò đã chỉ vẽ cho An nhiều kinh nghiệm đi rừng như quan sát, phát hiện đàn ong; như đàn chim nhiều loại rất đẹp và đa dạng,... An đã qua sát cách lấy mật của tía nuôi thông qua câu chuyện gác kèo ong mà má nuôi đã kể cho An từ trước, Gần cuối buổi đi lấy mật, Cò bị ong đốt. Tiá nuôi đã đuổi ong bằng một cách thức rất hiền hoà chứ không giết đàn ong. Ba cha con ra về sau khi đã lấy đầy hai đùi mật ong.

Câu 2.

Quanh câu chuyện “đi lấy mật”, cuộc sống của thiên nhiên, con người phương Nam được cảm nhận, tái hiện qua điểm nhìn của những nhân vật nào? Các điểm nhìn này có tác dụng hỗ trợ, bổ sung cho nhau như thế nào? Theo bạn, điểm nhìn của ai là quan trọng nhất? Vì sao?

Phương pháp:

- Đọc kĩ văn bản.

- Chú ý những đoạn miêu tả cảnh đi lấy mật, cuộc sống thiên nhiên và con người nơi đây.

Lời giải:

- Quanh câu chuyện "đi lấy mật", cuộc sống thiên nhiên, con người phương Nam được cảm nhận, tái hiện qua điểm nhìn của những nhân vật: An, thằng Cò, tía và má nuôi.

- Các điểm nhìn hỗ trợ tác động qua lại lẫn nhau, tạo cái nhìn toàn diện từ nhiều đối tượng, cung cấp cho người đọc cái nhìn toàn cảnh về cuộc sống thiên nhiên và con người phương Nam.

- Theo em, điểm nhìn của An là quan trọng nhất. Vì ở đoạn trích này, An là người kể chuyện, cũng là người khách quan nhất trong câu chuyện bày tỏ suy nghĩ, hình dung của mình về mảnh đất.

Câu 3.

Trong văn bản trên, lời đối thoại giữa An với các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi) có tác dụng gì?

Phương pháp:

Đọc kĩ những đoạn hội thoại giữa An với các nhân vật (Cò, tía nuôi, má nuôi).

Lời giải:

- Lời đối thoại giúp cho câu chuyện chân thật và gần gũi hơn.

- Thể hiện màu sắc Nam Bộ chân thật trong tác phẩm

Câu 4.

Phân tích một đoạn trong lời của người kể chuyện có sự kết hợp giữa kể sự việc và miêu tả cảnh vật, thể hiện được phong vị riêng trong cuộc sống của thiên nhiên và con người phương Nam.

Phương pháp:

Chọn một đoạn văn bản thân yêu thích và phân tích.

Lời giải:

- Đoạn văn lời người kể chuyện có sự kết hợp giữa kể sự việc và miêu tả cảnh vật, thể hiện được phong vị riêng trong cuộc sống của thiên nhiên và con người phương Nam:

“Chim hót líu lo. Nắng bốc hương hoa tràm thơm ngây ngất. Gió đưa mùi hương ngọt lan ra, phảng phất khắp rừng. Mấy con kì nhông nằm vươn mình phơi lưng trên gốc cây mục, sắc da lưng luôn luôn biến đổi từ xanh hóa vàng, từ vàng hóa đỏ, từ đỏ hóa tím xanh... Con Luốc động đậy cánh mũi, rón rén mò tới. Nghe động tiếng chân con chó săn nguy hiểm, những con vật thuộc loại bò sát bốn chân, to hơn ngón chân cái kia, liền quật chiếc đuôi dài chạy tứ tán. Con núp chỗ gốc cây thì biến thành màu xám vỏ cây. Con đeo trên tấm lá ngái thì biến ra màu xanh lá ngái.”

- Phân tích:

+ Yếu tố tự sự: Kể về hoạt động của các loài vật và hương thơm của hoa tràm lan ra, phảng phất khắp rừng.

+ Yếu tố miêu tả: Miêu tả tính chất của tiếng chim của màu sắc da con kì nhông, tính chất trong hành động của con Luốc,....

+ Phong vị riêng trong cuộc sống của thiên nhiên và con người phương Nam: thiên nhiên: trù phú, sinh động; con người: phóng khoáng, tự do

Câu 5.

Xác định chủ đề của văn bản và chỉ ra một số căn cứ để xác định chủ đề.

Phương pháp:

Đọc toàn bộ văn bản.

Lời giải:

- Chủ đề của văn bản: Vẻ đẹp thiên nhiên mảnh đất phương Nam

- Một số căn cứ để xác định chủ đề: Dựa vào nội dung của văn bản

Câu 6.

Chỉ ra một số điểm tương đồng, khác biệt giữa hai nhân vật Cò và An. Theo bạn, việc làm nổi bật những nét tương đồng và khác biệt ấy có tác dụng thế nào trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?

Phương pháp:

- Đọc kĩ những đoạn văn có hai nhân vật Cò và An.

- Chú ý đoạn đối thoại của hai nhân vật này.

Lời giải:

Câu 7.

Câu chuyện đi lấy mật giúp bạn hiểu thêm điều gì về thiên nhiên, cuộc sống, tính cách con người Nam Bộ?

Phương pháp:

Chia sẻ cảm nhận của bản thân.

Lời giải:

- Câu chuyện đi lấy mật giúp tôi hiểu thêm về thiên nhiên, cuộc sống, tính cách của con người Nam Bộ:

+ Thiên nhiên: Hoang sơ, trù phú, nhiều màu sắc.

+ Cuộc sống: Chất phác, giản dị, mộc mạc

+ Con người: Những con người vui vẻ, đơn giản, hòa mình với thiên nhiên.

Sachbaitap.com