Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ Văn 9 Chân trời sáng tạo tập 1

Hướng dẫn đọc

Nội dung chính: Bài thơ nói về Tình yêu thiên nhiên, yêu đất nước, cuộc đời và uớc nguyện được cống hiến “mùa xuân nho nhỏ” vào mùa xuân lớn của đất nước của tác giả.

Câu 1 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Mùa xuân của thiên nhiên,  mùa xuân của đất nước đươc gợi tả như thế nào trong ba khổ thơ đầu?

Phương pháp:

Xác định các hình ảnh mùa xuân trong bài sau đó nêu tác dụng

Lời giải: 

Mùa xuân của thiên nhiên, mùa xuân của đất nước được gợi tả trong ba khổ thơ đầu là:

+ Hoa tím biếc, dòng sông xanh, chim chiền chiện hót vang trời

+ Không gian rộng lớn, bao la, màu sắc đặc trưng của Huế (tím, xanh), hòa với âm thanh sự sống.

+ Mùa xuân đất nước cụ thể hóa bằng hình ảnh người cầm súng, người ra đồng

+ Suy ngẫm và chiêm nghiệm của tác giả khi nhìn thấy "lộc" từ mùa xuân đất nước

+ Từ láy "hối hả" và "xôn xao" thể hiện nhịp phát triển, thời kì mới của đất nước

+ So sánh đất nước với vì sao: sự trường tồn vững bền của đất nước.

Câu 2 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Chỉ ra ít nhất hai biện pháp tu từ được sử dụng trong khổ thơ thứ 4 và 5. Phân tích tác dụng của chúng.

Phương pháp: 

Xác định biện pháp tu từ và nêu tác dụng

Lời giải: 

- Điệp từ “ta” được lặp đi lặp lại hai lần.

=> Thể hiện một ước nguyện chân thành, thiết tha. Nhà thơ đã lựa chọn những hình ảnh đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống để bày tỏ ước nguyện: con chim, một cành hoa, một nốt trầm.

- Biện pháp tu từ ẩn dụ: “một mùa xuân nho nhỏ”

=> “Mùa xuân nho nhỏ” là một ẩn dụ đầy sáng tạo, biểu lộ một cuộc đời đáng yêu, một khát vọng sống cao đẹp. Mỗi người hãy làm một mùa xuân, hãy đem tất cả những gì tốt đẹp, tinh túy của mình, dẫu có nhỏ bé để góp vào làm đẹp cho mùa xuân đất nước.

Câu 3 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Xác định bố cục, mạch cảm xúc và cảm hứng chủ đạo của bài thơ

Phương pháp: 

Đọc kĩ ngữ liệu và xác định. Cần phải hiểu nội dung khái quát từng khổ thơ. Tìm ra cảm hứng chủ đạo của bài.

Lời giải: 

- Bố cục

+ Khổ thơ 1: Bức tranh thiên nhiên mùa xuân xứ Huế  và cảm xúc của nhà thơ

+ Khổ thơ 2,3: Cảm xúc trước mùa xuân của đất nước

+ Khổ thơ 4,5: Suy ngẫm và ước nguyện trước mùa xuân đất nước – lẽ sống cao đẹp của nhà thơ 

+ Khổ thơ 6: Lời ngợi ca quê hương đất nước qua làn điệu dân ca trữ tình xứ Huế

- Mạch cảm xúc:

+ Bài thơ bắt đầu bằng cảm xúc thiết tha, ngây ngất của tác giả trước vẻ đẹp đầy sức sống của mùa xuân thiên nhiên.

+ Tiếp đó là cảm xúc tự hào trước mùa xuân của đất nước, cách mạng 

+ Từ cảm xúc, mạch thơ chuyển sang biểu hiện suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ được nhập vào bản hòa ca của cuộc đời “một nốt trầm xao xuyến”  của riêng mình; nguyện làm một mùa xuân nho nhỏ góp vào mùa xuân lớn của đất nước, dân tộc

+ Bài thơ kết thúc bằng sự trở về với những cảm xúc thiết tha, tự hào về quê hương, đất nước qua làn điệu dân ca xứ Huế.

- Cảm hứng chủ đạo: là niềm xúc động mãnh liệt của tác giả trước mùa xuân của thiên nhiên, đất nước, cách mạng và khát vọng được hòa nhập, dâng hiến cho cuộc đời một cách chân thành, lặng lẽ.

Câu 4 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Giải thích ý nghĩa nhan đề bài thơ

Phương pháp: 

Giải nghĩa từng từ theo nghĩa gốc và nghĩa ẩn dụ

Lời giải: 

- Ý nghĩa nhan đề:

+ “Mùa xuân nho nhỏ” là một sáng tác độc đáo, một phát hiện mới mẻ của nhà thơ.

+ Hình ảnh “Mùa xuân nho nhỏ” là biểu tượng cho những gì tinh tuý, đẹp đẽ nhất của sự sống và cuộc đời mỗi con người.

+ Thể hiện quan điểm về sự thống nhất giữa cái riêng với cái chung, giữa cá nhân và cộng đồng.

+ Thể hiện nguyện ước của nhà thơ muốn làm một mùa xuân, nghĩa là sống đẹp, sống với tất cả sức sống tươi trẻ của mình nhưng rất khiêm nhường là một mùa xuân nhỏ góp vào mùa xuân lớn của thiên nhiên, đất nước, của cuộc đời chung và khát vọng sống chân thành, cao đẹp của nhà thơ.

Câu 5 (trang 23 sgk Ngữ văn 9 CTST Tập 1): Chủ đề bài thơ là gì? Nêu một số căn cứ giúp em xác định chủ đề

Phương pháp: 

Đọc kĩ văn bản

Lời giải: 

- Để xác định chủ đề, thường phải trả lời câu hỏi: Vấn đề cơ bản mà tác phẩm nêu lên là gì? Cần phải hiểu rõ nội dung mới xác định đúng chủ đề của bài.

- Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời; thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước; góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của dân tộc.

Sachbaitap.com