Soạn bài Bàn về đọc sách Văn 9 Cánh Diều tập 1

Đọc hiểu

Nội dung chính: Chu Quang Tiềm trong bài viết đã khẳng định đọc sách là con đường quan trọng để tích lũy, nâng cao học vấn. Từ việc đưa ra những sai lầm trong việc đọc sách, tác giả hướng tới cách đọc sách khoa học, hợp lí cho con người

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 119 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Chú ý cách lập luận của tác giả khi đặt vấn đề

Phương pháp: 

Đọc kĩ phần mở đầu văn bản

Lời giải: 

Cách lập luận “không chỉ… nhưng” được lặp lại nhằm nhấn mạnh việc đọc sách không phải là toàn bộ học vấn nhưng nó là điều vô cùng quan trọng, không thể thiếu

Câu 2 (trang 119 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Quan điểm của tác giả được thể hiện như thế nào trong câu văn này?

Phương pháp:  

Đọc kĩ câu văn

Lời giải:  

Quan điểm: đọc sách có mối quan hệ mật thiết, là cầu nối giữa quá khứ, hiện tại và tương lai

Câu 3 (trang 120 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Chú ý cách tác giả lật ngược vấn đề để khẳng định ý kiến

Phương pháp:  

Đọc kĩ phần 2 văn bản

Lời giải:  

Nêu ra những tác hại của các loại sách không chính thống, sau đó nhấn mạnh cách đọc sách đúng đắn

Câu 4 (trang 120 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Cách lập luận của tác giả có gì thú vị?

Phương pháp:  

Đọc kĩ văn bản

Lời giải:  

Cách lập luận thú vị ở chỗ sử dụng các thành ngữ, phép so sánh liên tưởng với đánh trận khiến cho độc giả cảm thấy hứng thú hơn

Câu 5 (trang 120 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Tác giả thể hiện thái độ như thế nào trước việc đọc sách?

Phương pháp:  

Đọc kĩ văn bản, chú ý các từ ngữ thể hiện thái độ

Lời giải:  

Tác giả rất coi trọng việc đọc sách nhưng nhấn mạnh rằng cần phải đọc sách một cách đúng đắn, phê phán việc đọc lướt, đọc lấy nhiều

Câu 6 (trang 121 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Chú ý câu văn, hình ảnh bộc lộ thái độ của tác giả

Phương pháp:  

Đọc kĩ văn bản, liệt kê

Lời giải:  

“Thế gian có biết bao người đọc sách chỉ để trang trí bộ mặt, như kẻ trọc phú khoe của, chỉ biết lấy nhiều làm quý. Đối với việc học tập, cách đó chỉ là lừa mình dối người, đối với việc làm người thì cách đó thể hiện phẩm chất tầm thường, thấp kém”

-> Thái độ phê phán, coi thường những kẻ coi việc đọc sách để trang trí bộ mặt

Câu 7 (trang 121 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Quan điểm của tác giả ở đây có mâu thuẫn với quan điểm đã nêu ở phần trước không? Vì sao?

Phương pháp:  

Đọc kĩ văn bản, lí giải

Lời giải:  

Quan điểm ở phần này không mâu thuẫn với quan điểm ở phần trước vì tác giả đã chia nhỏ các loại sách cho phù hợp với nhu cầu của người đọc

Câu 8 (trang 121 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Chú ý tác dụng của những hình ảnh so sánh

Phương pháp:  

Đọc kĩ văn bản, liệt kê/nhận xét những hình ảnh so sánh

Lời giải:  

Những hình ảnh so sánh làm cho lời văn sinh động, hấp dẫn hơn, gợi sự liên tưởng của người đọc, dễ hình dung ra lập luận của tác giả.

* Trả lời câu hỏi cuối bài

Câu 1 (trang 122 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Xác định luận đề của văn bản Bàn về đọc sách. Để triển khai luận đề này, tác giả đã đưa ra những luận điểm nào?

Phương pháp:  

Đọc kĩ văn bản, chú ý hệ thống luận điểm, dẫn chứng…

Lời giải:  

- Luận đề: Đọc sách.

- Luận điểm:

+ Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách.

+ Những khó khăn trong việc đọc sách.

+ Phương pháp đọc sách hiệu quả

Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Chỉ ra những lí lẽ được sử dụng trong phần 1 của văn bản. Nhận xét về những lí lẽ đó.

Phương pháp: 

Đọc kĩ phần 1 văn bản

Lời giải:  

- Tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách

+ Học vấn là thành quả tích lũy lâu dài của nhân loại.

=> Sách chính là kho tàng lưu giữ những thành quả đã tích lũy đó.  

=> Đọc sách là con đường quan trọng của học vấn.

+ Mỗi quyển sách có giá trị là một cột mốc trên con đường phát triển học thuật.

 => Sách có ý nghĩa quan trọng trên con đường phát triển của nhân loại

+ Đọc sách là trả nợ quá khứ, là ôn lại kinh nghiệm của loài người, là hưởng thụ kiến thức, lời dạy tâm huyết của quá khứ

+ Đọc sách là con đường tích lũy, nâng cao vốn tri thức, là sự chuẩn bị cho con đường chinh phục học vấn kéo dài hàng vạn dặm

=> Sử dụng lập luận hợp lý, thấu tình đạt lí, kín kẽ sâu sắc

=> Đọc sách là để nâng cao nhận thức, bồi bổ trí tuệ, phát triển tâm hồn, tình cảm, rèn giũa hành động.

Câu 3 (trang 122 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Trong phần 2, tác giả cho rằng "sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu", "sách nhiều dễ khiến người đọc lạc hướng". Để làm sáng tỏ các lí lẽ này, tác giả đã đưa ra những bằng chứng nào? Em có đồng ý với các lí lẽ này không, vì sao?

Phương pháp: 

Đọc kĩ phần 2 văn bản, trích ra những dẫn chứng

Lời giải: 

Bằng chứng:

+ Ngày trước sách ít, “có người đọc đến bạc đầu mới hết một quyển kinh” nhưng đọc nghiền ngẫm nên đã thấm vào xương tủy

+ Ngày nay, những học giả trẻ đọc nhiều sách nhưng chỉ “lướt qua”, như vậy chỉ là “hư danh nông cạn”

+ Trước một số lượng lớn sách sẽ khiến con người “tham nhiều mà không thực chất”, không phân biệt được những “tác phẩm cơ bản đích thực” với “những cuốn sách “vô thưởng vô phạt”

Em đồng ý vì:

+ Sử dụng hình ảnh đối sánh xác đáng => sách nhiều khiến người đọc lướt qua, hời hợt không chuyên sâu, dễ sa vào lối "ăn tươi nuốt sống". 

+ Nhấn mạnh việc sách nhiều có thể khiến chọn lầm chọn sai lãng phí thời gian và sức lực. Thậm chí chọn phải sách độc hại.

Câu 4 (trang 122 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Nội dung của phần (3) liên quan đến phần 1 và phần 2 như thế nào? Nêu lên một điều em tâm đắc trong phần (3) và lí giải vì sao.

Phương pháp: 

Đọc kĩ phần 3 văn bản, liên hệ với phần 1 và 2

Lời giải: 

- Nội dung của phần (3) của văn bản có liên quan mật thiết với phần (1) và phần (2). Người đọc sách phải biết tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đọc sách, các khó khăn, nguy hại dễ gặp của việc đọc sách trong tình trạng hiện nay thì mới có phương pháp đọc sách phù hợp nhất.

- Điều em tâm đắc nhất trong phần (3): “Đọc lướt qua 10 quyển không bằng đọc 10 lần một quyển” đọc thật kỹ nghiền ngẫm tư duy một quyển sách hay, đó chính là phương pháp đọc tốt nhất.

Câu 5 (trang 122 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Văn bản Bàn về đọc sách thuyết phục người đọc bởi những lí do nào? Phân tích một số bằng chứng để khẳng định câu trả lời của em.

Phương pháp: 

Đọc kĩ văn bản, nhận xét cách tác giả đưa ra và bàn luận, chứng minh vấn đề, ý kiến

Lời giải: 

- Bàn về đọc sách có sức thuyết phục cao. Sức thuyết phục ấy được tạo nên từ những yếu tố cơ bản sau: 

+ Hệ thống luận điểm được triển khai rõ ràng một cách có lí lẽ và bằng những dẫn chứng sinh động, gần gũi, dễ hiểu. 

+ Bố cục của bài viết rất chặt chẽ, được dẫn dắt một cách hợp lí, tự nhiên, gây được thiện cảm cho người đọc, người nghe.

+ Đặc biệt, trong bài viết tác giả sử dụng rất nhiều hình ảnh ví von, những câu văn dài, giàu sức gợi, vừa tạo ra được cảm xúc cho bài nghị luận, vừa khiến bài nghị luận trở nên sinh động, hấp dẫn hơn.

- Trong bài viết tác giả Chu Quang Tiềm đã đưa ra ba luận điểm rõ ràng đó chính là:

+ Tầm quan trọng của việc đọc sách; những thiên hướng sai lệch, khó khăn dễ mắc phải trong việc đọc sách hiện nay; và luận điểm thứ ba đó chính là bàn về phương pháp đọc sách và chọn sách.

+ Sách nhiều khiến người ta không chuyên sâu, dễ sa vào lối ăn tươi, nuốt sống.

- Tác giả đã so sánh cách đọc sách của người xưa và học giả ngày nay. Đó là đọc kỹ, nghiền ngẫm, đọc ít mà tinh còn hơn đọc nhiều mà rối.

- Còn lối đọc của ngày nay không chỉ vô bổ mà còn lãng phí thời gian công sức, thậm chí còn có hại.

=> Cách so sánh đọc sách với ăn uống vô tội vạ đã đem đến cho lời bàn thật trí lí sâu sắc.

+ Sách nhiều khiến người ta khó chọn lựa, dẫn đến lãng phí thời gian và sức lực với những cuốn sách không có ích.

- Tác giả đã so sánh việc đọc sách với việc đánh trận, làm tự tiêu hao lực lượng của mình.

=> Đây là cách so sánh khá mới mà vẫn quen thuộc và lí thú.

Câu 6 (trang 122 sgk Ngữ Văn lớp 9 Cánh Diều Tập 1): Từ những vấn để được gợi ra trong văn bản, hãy nêu một ưu điểm và một hạn chế về việc đọc sách của bản thân em.

Phương pháp: 

Liên hệ bản thân

Lời giải: 

- Ưu điểm: Ham thích đọc sách, đọc được nhiều cuốn sách hay.

- Hạn chế: Còn ngại đọc những quyển sách dày, chưa chịu khó đọc kĩ các quyển sách.

Sachbaitap.com